Αυτή η τρισδιάστατη Αλίκη κάθησε πάνω στην πιο ευαίσθητη χορδή και μ΄ έκανε μικρό παιδί. Τότε που κοιτούσαμε πίσω από το τρανζίστορ για να δούμε την ορχήστρα που έπαιζε ένα μελωδικό μοτίβο
Το παραμύθι, το χαοτικό υποσυνείδητο του κάθε μπόμπιρα. Ένας κόσμος αλλόκοτος για προσωπική χρήση. Και ο Τιμ Μπάρτον ξέρει να σκαλίζει. Με καρδιά μωρού και μ΄ έναν εγκέφαλο αληθινού, ευφάνταστου δημιουργού!
Η Walt Disney λοιπόν. Στην πιο σκοτεινή παραγωγή που έκανε ποτέ με τον πασίγνωστο και πολυχρησιμοποιημένο τίτλο «Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων» (Αlice in Wonderland). Σιγά το ρίσκο. Με έναν Τιμ Μπάρτον η επένδυση είναι σίγουρο blue chip. Ο λόγος ένας και μοναδικός. Είναι ο σκηνοθέτης που με ταμειακή επιτυχία αναμοχλεύει τη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού. Απόδειξη; Πρώτα απ΄ όλα συνθέτει σε μία, δύο ιστορίες του Λούις Κάρολ. Η Αλίκη και «Μέσα απ΄ τον καθρέφτη». Έπειτα μετακινεί την Αλίκη από την παιδική στη νεανική ηλικία των 19 ετών. Κορίτσι της παντρειάς λοιπόν. Αυτή η «αυθαιρεσία» δικαιολογεί τη μεταπήδηση της ηρωίδας του, για δεύτερη φορά, στην Κατωχώρα των θαυμάτων. Και τέλος, γιατί μ΄ αυτήν την αφορμή εκσυγχρονίζει το κλασικό παραμύθι και έτσι με τη μεταμοντέρνα του μορφή το κάνει οικείο στον σημερινό- μικρό ή μεγάλο- θεατή. Έξοχα!
Ο Μπάρτον- και πολύ σωστά έπραξε- αφαίρεσε από το παραμύθι πλήθος σημειολογικών στοιχείων. Αυτό του επιτρέπει να συγκεντρωθεί σε έναν στόχο και σε μια κατεύθυνση. Η Αλίκη πρέπει να πάρει μια κρίσιμη απόφαση. Αν θα παντρευτεί έναν πλούσιο λόρδο ώστε να αποκατασταθεί. Το συμφέρον δηλαδή. Για να αποφασίσει πρέπει πρώτα να δοκιμαστεί. Και για να δοκιμαστεί πρέπει να επιστρέψει στην Κατωχώρα. Της φαντασίας. Του υποσυνείδητου. Εκεί η περιπέτεια. Εκεί το ρίσκο. Εκεί η μάχη των δύο, αιώνιων, αντιπάλων. Εκεί η δοκιμασία. Εκεί η σοφία. Εκεί η Ζωή. Ο πάνω κόσμος, αυτός ο κανονικός και πραγματικός, σκέτη πλήξη, ρουτίνα, επανάληψη και υποταγή. Το υποσυνείδητο, της αυτογνωσίας το γήπεδο. Γι΄ αυτό η Αλίκη επιστρέφει στη φαντασία. Για να συναντήσει την αληθινή Αλίκη. Γιατί αν ο Όμηρος με το παραμύθι περιγράφει την ιστορία, ο Λούις Κά ρολ περιγράφει την προσωπική περιπέτεια.
Πολλαπλή η επινόηση της Κατωχώρας. Καλλιτεχνική αυθαιρεσία. Κοινωνική αλληγορία. Ψυχαναλυτική ερμηνεία. Δηλαδή η φαντασία στην εξουσία. Το μέσα γίνεται έξω. Το εσωτερικό μεταμορφώνεται σε κάτι (εξω)πραγματικό. Η διάσπαση του Ατόμου σε πολλά μόρια. Σε ζώα με ανθρώπινη φωνή. Σε βασίλισσες με κοντό κορμό και μεγάλο κεφάλι. Σε κάμπιες που φιλοσοφούν. Και σ΄ έναν τρελοΚαπελά, τον μάγο και παραμυθά που διασκεδάζει και εμπνέει τα μικρά παιδιά. Η Αλίκη, λοιπόν, της Πανωχώρας ένα άβουλο πλάσμα για το κρεβάτι ενός ασήμαντου πλούσιου λόρδου. Η Αλίκη της Κατωχώρας, ένας θηλυκός Λάνσελοτ, η Ζαν Ντ΄ Αρκ της Αγγλίας του 19ου αιώνα (το παραμύθι είναι του 1865). Απροσμέτρητες και απρόβλεπτες οι δυνάμεις, οι ενταφιασμένες στο υποσυνείδητό μας. Για να τις αποκαλύψουμε, στην αυτογνωσία και τη φαντασία πρέπει να καταφύγουμε. Αυτός που σήμερα μοιάζει με ζωντανό «πράγμα», αύριο μπορεί να μεταμορφωθεί σε ακατανίκητο τάγμα!
Η ταυτολογία αυτονόητη διά γυμνού οφθαλμού. Φαντασία- Τέχνη- Αυτογνωσία- Έμπνευση- Μεταμόρφωση. Με τη φαντασία και την Τέχνη- λέει πλαγίως ο Μπάρτον- ανασύρεις τον γίγαντα που έχεις ενταφιάσει μέσα σου. Η πεζή πραγματικότητα «σκοτώνει». Η Φαντασία σε γιγαντώνει!
Από εκεί και πέρα ήταν ζήτημα ευρημάτων, ζωγραφικής και αισθητικής. Από εκεί και πέρα ο μάγος οργιάζει. Η πρότασή του για το παιδικό παραμύθι μοναδική. Δηλαδή ιδιαίτερη, σκοτεινή, υπόγεια και σουρεαλιστική. Το πρώτο που κάνει είναι να τινάξει τη μούχλα από την «Αλίκη». Το δεύτερο, να συνθέσει δημιουργικά τη ρεαλιστική γραφή με τη φανταστική ιστορία. Το τρίτο να εμφυσήσει πνοή, σαρκασμό και ειρωνεία σ΄ αυτές τις υπέροχες, τερατικές, φυσιογνωμίες. Έτσι σκίζει η Έλενα Μπόναμ Κάρτερ στον ρόλο της κόκκινης, μοχθηρής, μεγαλοκέφαλης βασίλισσας. Σκέτη απόλαυση. Με δεύτερη την Αν Χάθαγουεϊ στο ρόλο της καλής Λευκής βασίλισσας. Ενδιαμέσως ένας αγνώριστος Τζόνι Ντεπ. Ο τρελο-Καπελάς που παραπέμπει στον γελωτοποιό του βασιλιά. Κοντά σ΄ αυτά τα θηρία, η νεοφερμένη, από την Αυστραλία, Μία Βασικόβσκα στον ρόλο της Αλίκης. Δεν τελειώσαμε. Γιατί οι φωνές- που έχουν δανείσει στα ζώα- μερικοί σπουδαίοι ερμηνευτές, δημιουργούν χαρακτήρες με σκοτεινές πλευρές. Η σοφή κάμπια είναι ο Άλαν Ρίκμαν. Ο σκύλος Μπαγιάρντ είναι ο Τίμοθι Σπολ. Τι να σας πω. Το χάρηκα, το απόλαυσα, το γλέντησα. Τιμ, σ΄ ευχαριστώ!
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: ΤΑΝΕΑ