Με τον όρο οπτική ρύπανση εννοούμε οτιδήποτε διαταράσσει την περιβαλλοντική αισθητική. Οτιδήποτε δε συνάδει με τον υπόλοιπο χώρο γύρω του. Οτιδήποτε μας βομβαρδίζει με άχρηστα και υπερβολικά οπτικά μηνύματα.
Πονοκέφαλοι, ζαλάδες, αδυναμία συγκέντρωσης, νεύρα, συσσωρευμένο άγχος, πόνοι στα μάτια, ακόμη και ήπια κατάθλιψη, είναι ορισμένα από τα συμπτώματα που μπορεί να μας προκαλέσει η οπτική ρύπανση. Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες μορφές ρύπανσης, οι οποίες έχουν άμεσες επιπτώσεις στο σώμα, η οπτική ρύπανση επιδρά στον ψυχισμό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι διαφημιστικές πινακίδες, οι οποίες βρίσκονται παντού. Σε κάθε ύψος και σχήμα, σε κάθε χρώμα και τύπο υλικού, πάνω σε κολώνες, σε ταράτσες ή σε συρματοπλέγματα παρατημένων οικοπέδων.

«Η οπτική ρύπανση σχετίζεται με την αισθητική. Ό,τι βλέπεις σε επηρεάζει. Υπάρχει τεράστια διαφορά στο να βλέπει κάποιος την εξοχή ή τη θάλασσα από το να βλέπει το τσιμέντο και τον τοίχο μιας πολυκατοικίας. Έντονη οπτική ρύπανση έχουμε σε όλες σχεδόν τις μεγαλουπόλεις και τις βιομηχανικές περιοχές. Από έρευνες ψυχολόγων έχουν σχετιστεί ακόμη και τα χρώματα που βλέπει κάποιος με τον ψυχισμό του. Όταν βλέπεις μπλε και πράσινο χαλαρώνεις, ηρεμείς. Όταν βλέπεις σκούρα χρώματα όπως γκρι, σταχτί, μαύρο επηρεάζεται αρνητικά η ψυχολογία σου. Σε κουράζουν. Είναι δύσκολο να αποδειχθεί ότι η οπτική ρύπανση προκαλεί κατάθλιψη, αλλά δεν μπορούμε να πούμε ότι δεν προκαλεί. Σίγουρα πάντως συμβάλλει. Όπως συμβάλλει και στην αύξηση του στρες, του άγχους και της κούρασης. Υπάρχει και θέμα ασφάλειας. Όταν δίπλα στο φανάρι που είναι έντονο κόκκινο για να το προσέχει ο πολίτης υπάρχουν πενήντα κατακόκκινες υπερδιπλάσιες ταμπέλες, τι θα προσέξει ο πολίτης; Το φανάρι ή τις διαφημίσεις; Τις διαφημίσεις», εξηγεί στη zougla.gr ο πρόεδρος της Ένωσης Πτυχιούχων Περιβαλλοντολόγων Ελλάδας, Φώτης Κουρμούσης.

Οι κεραίες είναι το δεύτερο πλήγμα στην αισθητική μας. Κεραίες τηλεόρασης, κεραίες δορυφορικής τηλεόρασης, κεραίες κινητής τηλεφωνίας, κεραίες της ΔΕΗ και δορυφορικά πιάτα. Υπάρχουν ταράτσες στις οποίες μπορεί κανείς να μετρήσει ακόμη και 10 διαφορετικές κεραίες. Φανταστείτε να είναι αναγκασμένος να τις βλέπει κάθε φορά που πίνει τον πρωινό καφέ στη βεράντα του. Τα γκράφιτι στους τοίχους, στις πινακίδες οδικής κυκλοφορίας, στα μισογκρεμισμένα κτίρια? Τι γίνεται όμως όταν ο καθένας πιάνει ένα σπρέι και ζωγραφίζει ό,τι του κατέβει στο κεφάλι, σε όποιο σημείο βρει; Ένα έκτρωμα στις γειτονιές και στους δρόμους.

Οι ταμπέλες και οι πινακίδες των επιχειρήσεων παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στην οπτική ρύπανση. Σε περιοχές και δρόμους όπου υπάρχουν πολλές επιχειρήσεις, το μάτι του περαστικού δεν μπορεί να εστιάσει. Κάθε κτίριο διαθέτει πέντε με έξι διαφορετικές ταμπέλες. Στο Σαν Φρανσίσκο ψηφίστηκε πρόσφατα νόμος σύμφωνα με τον οποίο οι διαφημιστικές πινακίδες μιας επιχείρησης ή ενός ιδιώτη πρέπει να έχουν συγκεκριμένες διαστάσεις, να εναρμονίζονται με τα χρώματα του περιβάλλοντος χώρου και να τοποθετούνται σε πολύ συγκεκριμένα σημεία στις προσόψεις των κτιρίων.

Η Έφη Συγκολλίτου, καθηγήτρια Σχολικής και Περιβαλλοντικής Ψυχολογίας στο τμήμα Ψυχολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης, τονίζει στη zougla.gr: «Σύμφωνα με τη θεωρία υπερφόρτισης ερεθισμών, κάθε άτομο έχει ένα βέλτιστο όριο υποδοχής ερεθισμάτων, στη συγκεκριμένη περίπτωση οπτικών. Το όριο αυτό διαφέρει. Μόλις κάποιος το υπερβεί, μπορεί να έχει συμπτώματα όπως εκδήλωση στρες, εφίδρωση, ταχυπαλμίες, υπερφόρτωση, πονοκέφαλο? Σε άτομα με ιδιαίτερα χαμηλό όριο μπορεί να εκδηλωθεί ακόμη και κάποια μορφή ήπιας κατάθλιψης. Καθένας, ανάλογα με το όριό του, προσαρμόζεται ή όχι στην οπτική ρύπανση. Μαθαίνει δηλαδή να μη «βλέπει» όλα τα άχρηστα προς αυτόν οπτικά μηνύματα και επικεντρώνεται σε όσα τον αφορούν. Οι άνθρωποι των πόλεων έχουν αυξημένο όριο αντοχής σε σχέση με κάποιον που ζει στην επαρχία. Αν συνεχίσουν όμως να βομβαρδίζονται καθημερινά με όλο και περισσότερους ήχους και εικόνες κανείς δε γνωρίζει αν θα αυξηθεί κι άλλο το όριό τους ή αν θα εκδηλώσουν συμπτώματα, αποτέλεσμα της οπτικής ή άλλης μορφής ρύπανσης».

Τα παρατημένα κτίρια, οι μισογκρεμισμένες κατασκευές, τα σκουριασμένα συρματοπλέγματα των οικοπέδων, οι μισοδιαλυμένοι κάδοι απορριμμάτων, οι αφίσες στους δρόμους ή στις λαμαρίνες των οικοδομών, οι βρώμικες πράσινες τέντες των πολυκατοικιών, οι τοίχοι που έχουν ποτίσει από τα καυσαέριο, τα κουτιά των air-condition που είναι κολλημένα σε κάθε μπαλκόνι, οι εμφανείς μηχανολογικές εγκαταστάσεις στις όψεις και στα δώματα των κτιρίων, ακόμη και τα έργα που γίνονται συνέχεια στους δρόμους της Αθήνας δεν αποτελούν οπτική ρύπανση; Όσο η αισθητική κακοποίηση κερδίζει έδαφος τόσο η εσωτερική ηρεμία μας αποχαιρετά.

«Υπάρχουν λύσεις. Να βάλουμε πράσινο στις βεράντες μας. Να κρύψουμε τις κεραίες από τα μπαλκόνια και τα κουτιά των air-condition. Να φροντίζουμε να έχουμε καλή διακόσμηση με απλά πράγματα η οποία όμως να συμφωνεί και με το περιβάλλον στο οποίο ζούμε. Όσον αφορά στο κράτος πρέπει άμεσα να προβεί στη δημιουργία χώρων πράσινου, σε καλύτερο πολεοδομικό σχεδιασμό και μείωση των διαφημιστικών πινακίδων», συμπληρώνει στη zougla.gr ο κύριος Κουρμούσης.

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: www.zougla.gr