Μια «δημιουργική» άμιλλα κυριάρχησε στο σχολείο. Οι αίθουσες έλαμψαν, για έναν έπαινο. Η τόσο μεγάλη προθυμία, όταν μάλιστα γνώριζαν ότι η πράξη τους δεν θα προσμετρούσε αλλού, θα προκαλούσε σε πολλούς έκπληξη. Γιατί οι μαθητές που με τόσο ζήλο καθάρισαν την αίθουσά τους, για ένα «μπράβο», είναι μαθητές του Γυμνασίου - Λυκείου του Ειδικού Καταστήματος Κράτησης Νέων Αυλώνα. Καταδικασμένοι για κάθε είδους ποινικό αδίκημα, ακόμη και για τα βαρύτερα -κάποιοι είναι υπόδικοι- με αποφάσεις δικαστηρίων ή με την κατηγορία ότι διέπραξαν αξιόποινες πράξεις πριν συμπληρώσουν τα 21 τους χρόνια. Μερικοί είναι κάτω των 18 ετών...

«Κανείς δεν τους υποχρεώνει να πάνε στο σχολείο, είναι δική τους επιλογή, και αυτό θα έπρεπε να τους αναγνωρίσουμε. Τα παιδιά που φοιτούν στο σχολείο αγωνίζονται. Αλλά δεν φτάνει ο δικός τους προσωπικός αγώνας, πρέπει και εμείς ως κοινωνία να τα βοηθήσουμε, δίνοντάς τους μια ουσιαστική δεύτερη ευκαιρία», μας είπε ο διευθυντής του Γυμνασίου - Λυκείου Ειδικού Καταστήματος Κράτησης Νέων Αυλώνα, Πέτρος Δαμιανός. Και πρόσθεσε:

«Μας ρωτούν κατά καιρούς για το σχολείο που είναι μικρό. Ψιλά γράμματα, δεν αποθαρρύνουν αυτά τα παιδιά, ούτε τα κάγκελα της φυλακής. Αυτό που στην πραγματικότητα τους κόβει τα φτερά είναι η αντιμετώπιση της κοινωνίας. Ο,τι και να κάνουμε οι καθηγητές και όσο και να προσπαθούν εκείνα μέσα στη φυλακή, όταν βγουν έξω και η κοινωνία τα αντιμετωπίσει ως εγκληματίες και όχι ως ανθρώπους που προσπαθούν να κάνουν μια νέα αρχή, είναι σαν να τα σπρώχνει ξανά στην παρανομία. Θέλουμε ως κοινωνία να τα βοηθήσουμε; Να τους δώσουμε δουλειά όταν μας χτυπήσουν την πόρτα. Δεν αρνούνται ότι σε κάποια στιγμή της ζωής τους παρανόμησαν, γι' αυτό βρίσκονται εδώ μέσα. Δεν ζητούν ελεημοσύνη, αλλά μια δεύτερη ευκαιρία».

Από την εμπειρία του ως εκπαιδευτικού κατά τη δεκαετή θητεία του στη θέση του διευθυντή του Γυμνασίου - Λυκείου αναφέρεται στη συγκίνηση που αισθάνεται βλέποντας τα παιδιά να αποκαλύπτουν πτυχές του εαυτού τους που ώς τώρα δεν τους δόθηκε η δυνατότητα να εκδηλώσουν. «Ερχονται αγρίμια, δείχνουν νύχια, που είναι τρόπος άμυνας, αλλά σιγά σιγά χαλαρώνουν, γλυκαίνουν τα πρόσωπά τους, γιατί συνειδητοποιούν ότι δεν έχουν λόγο να είναι οργισμένα».

Ο διευθυντής του Δημοτικού σχολείου του Ειδικού Καταστήματος Κράτησης Νέων Αυλώνα, Νίκος Αρμένης, εκτιμά ότι ένα ποσοστό δεν θα έπρεπε να βρίσκεται εκεί, «γιατί είναι φυλακή, όχι αποθήκη ψυχών». Πρόκειται, εξηγεί, «για αλλοδαπά παιδιά που δεν είχαν χαρτιά ή που πουλούσαν cd "μαϊμού". Δεν είναι λόγοι αυτοί για να κλείσεις ένα παιδί στη φυλακή. Αν έχει κοινωνικό πρόσωπο το κράτος, ας μας το δείξει, δίνοντάς του δουλειά. Συνένοχοι είναι και όλοι όσοι αγοράζουν τα cd αυτά από βασανισμένα παιδιά που δεν έχουν να φάνε. Οσο για τα παιδιά που πράγματι έχουν παρανομήσει, θα έπρεπε να ασχοληθούμε και με το πριν. Τι κάνει το κράτος στον τομέα πρόληψης; Αλλά και εμείς ως κοινωνία, τα καθοδηγούμε σωστά ώστε να μην παρανομήσουν;. Και φυσικά τι γίνεται μετά, όταν αποφυλακίζονται;» Αλλοδαπός μαθητής από την Τουρκία, καταδικασμένος για λαθρεμπόριο, μας δίνει μια ζωγραφιά του που απεικονίζει μια αρκούδα με λεζάντα: «Ανακυκλώστε για τις αρκούδες».

Εξω από το σχολείο, οι μαθητές έχουν ζωγραφίσει στους τοίχους, ένα ηλιακό ρολόι που δείχνει τον «αληθή ηλιακό χρόνο», και κάτω από η φράση: «ο ήλιος λάμπει για όλους». Αλλού τη Γη, ένα περιστέρι που συμβολίζει την ειρήνη και δύο χέρια που σφίγγει το ένα το άλλο. Αλλη ζωγραφιά απεικονίζει μια σιδερένια μπάλα που σπάει τον τοίχο για να φανεί ένα σπίτι μέσα στη φύση.

Πηγαίνουμε στην εκκλησία της φυλακής. Είναι η μέρα που επισκέπτεται τα παιδιά ο πατέρας Μανώλης Μάρκος με ομάδα ευαισθητοποιημένων πολιτών. Κάθε φορά τους φέρνουν ρούχα, βιβλία, τρόφιμα και συζητούν μαζί τους. Τα παιδιά τους περιμένουν ανυπόμονα. Ενας 19χρονος από τη Νιγηρία, που βρίσκεται στη φυλακή «για ναρκωτικά», ζητάει την επόμενη φορά να του φέρουν τη Βίβλο στα αγγλικά, ένας 15χρονος από τη Σομαλία είναι πανευτυχής με τα ολοκαίνουργια αθλητικά παπούτσια που φοράει και ένας 20χρονος Γεωργιανός, που είναι μέσα «για ληστείες», κοιτάει φοβισμένος και επιφυλακτικός, αποφεύγοντας κάθε επικοινωνία.

Λίγο πριν από την έξοδο, στο τζάμι του καφενείου της φυλακής, στεκόμαστε μπροστά σε εικόνες Αγίων και της Παναγίας. «Εγώ τις έχω βάλει», μας λέει ένας 23χρονος που αποφυλακίζεται μετά από ποινή 3 χρόνων «για ναρκωτικά». Περιμένει με ανυπομονησία και ελπίδα.

Ο κ. Δαμιανός μας λέει για μια ανάλογη περίπτωση μαθητή του που αποφυλακίστηκε και από τότε δεν έχουν ακούσει νέα του... «Τραβήξατε την ψυχή μου απ' τη σκοτεινιά των κελιών και τη βγάλατε έξω στο φως κάποιου δικού σας ήλιου», του είχε γράψει σε γράμμα που του έδωσε λίγες μέρες πριν από την αποφυλάκισή του, και δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα του σχολείου. «Αυτό το παιδί μπορεί να διακριθεί στη λογοτεχνία», τονίζει. «Πρόκειται για ένα σπάνιο πηγαίο ταλέντο στο γράψιμο. Κάνουμε έκκληση όλοι οι καθηγητές να επικοινωνήσει μαζί μας, να μάθουμε νέα του. Είναι έγκλημα να πάει χαμένο, να μη βοηθηθεί». Η ιστοσελίδα του σχολείου είναι: http://gym-par-avlon.att.sch.gr.

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: Ελευθεροτυπία (Ν. Καραγιαννίδη)